Στόχοι αυτού του προγράμματος είναι η άμεση κινητοποίηση, η γρήγορη και κατάλληλη έξοδος από το νοσοκομείο και η έγκαιρη επιστροφή στην παραγωγικότητα και την κανονικότητα.
Η χειρουργική ταχείας ανάρρωσης (Enhanced Recovery After Surgery -ERAS) είναι μία προσέγγιση στη φροντίδα του ασθενούς που χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό πολλών περιεγχειρητικών παρεμβάσεων οι οποίες βασίζονται σε στοιχεία για την επιτάχυνση και τη βελτιστοποίησητης ανάρρωσης μετά τη χειρουργική επέμβαση. Είναι μια επέκταση της κρίσιμης οδού που ενσωματώνει τρόπους χειρουργικής, αναισθησίας και διατροφής, επιβάλλει την έγκαιρη κινητοποίηση και σίτισημε σκοπό να μειωθεί σημαντικά η απόκριση του οργανισμού στο χειρουργικό στρες. Συνεπάγεται σημαντική συνεργασία μεταξύ του χειρουργού και του αναισθησιολόγου με αρκετούς άλλους ειδικούς για να σχηματιστεί μια διεπιστημονική ομάδα, η οποία μπορεί στη συνέχεια να ασχοληθεί με τη φροντίδα των ασθενών. Η πρακτική της ταχείας χειρουργικής έχει αποφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα και έχει σημειωθεί σημαντική μείωση της παραμονής στο νοσοκομείο όπως επίσης και μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών ή επανεισαγωγών. Η αποτελεσματική εφαρμογή ξεκινά με τη διαμόρφωση ενός πρωτοκόλλου, την πραγματοποίηση κάθε παρέμβασης και τη συλλογή δεδομένων.
Η φροντίδα ενός ασθενούς χωρίζεται σε τρεις φάσεις: Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την επέμβαση. Κάθε στάδιο χρειάζεται ενεργή συμμετοχή λίγων ή όλων των μελών της διεπιστημονικής ομάδας. Εκτός από τη χειρουργική τεχνική, τα αναισθητικά φάρμακα και οι τεχνικές αποτελούνπολύ σημαντικά στοιχεία για να πραγματοποιηθεί επιτυχώς μια χειρουργική επέμβαση που εναρμονίζεται ασφαλώς και επιτυχώς με το πρωτόκολλο ταχείας ανάρρωσης.
Η έννοια της «ταχείας χειρουργικήςανάρρωσης»,επίσης γνωστή με τον αγγλικό όρο FastTrackSurgery, και αναφέρεται στη βιβλιογραφία της Χειρουργικής τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ένας από τους πρώτους που περιέγραψε ένα καθεστώς περιεγχειρητικής φροντίδας το οποίο διευκόλυνε την πρώιμη αποκατάσταση ήταν ο καθηγητής HenrikKehlet.
Γίνεται κατανοητό ότι η περιεγχειρητική περίοδος δεν είναι αποκλειστικά τομέας κάποιας συγκεκριμένης ειδικότητας. Υπάρχει σκέψη και συζήτηση ότι, δεδομένου ότι η περιεγχειρητική φροντίδα είναι ένας μοναδικός τομέας κλινικής πρακτικής, θα πρέπει να αναπτυχθεί μια νέα θέση, αυτή του περιεγχειρητικού ειδικού επαγγελματία. Ενδέχεται να υπάρχει μεγάλη περίοδος αναμονής μέχρι να είναι διαθέσιμοι τέτοιοι ειδικοί σε κάθε νοσοκομείο του δημόσιου ή/και του ιδιωτικού τομέα σε πολλές χώρες. Σε κάθε περίπτωση όμως, είναι γεγονός ότι πρέπει να υπάρξει μια συντονισμένη προσπάθεια και μια διεπιστημονική ομαδική προσέγγιση για κάθε ασθενή που υποβάλλεται σε χειρουργική επέμβαση. Η συνεργασία μεταξύ χειρουργού και αναισθησιολόγου και οποιουδήποτε άλλου ειδικού, είναι απαραίτητη για την εξασφάλιση του βέλτιστουαποτελέσματος της χειρουργικής επέμβασης. Το ίδιο ισχύει και για την εφαρμογή των αρχών της ταχείας χειρουργικής ανάρρωσηςστην κλινική πράξη.
Τι περιλαμβάνει η χειρουργική ταχείας ανάρρωσης
Η προσέγγιση μπορεί να χωριστεί σε τρεις φάσεις:
Προεγχειρητική φάση
Περιλαμβάνει προετοιμασία του ασθενούς έτσι ώστε να είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση πριν τηχειρουργική επέμβαση. Στόχος, μεταξύ άλλων, είναι η αναγνώριση των ασθενών αυξημένου κινδύνου ώστε να ληφθούν οι κατάλληλες αποφάσεις και να μειωθούν στο ελάχιστο οι μετεγχειρητικές επιπλοκές.
Πριν την εισαγωγή στο νοσοκομείο είναι πολύ σημαντικό ο ασθενής να έχει ακολουθήσει μία διατροφή που θα βοηθήσει στη γρήγορη ανάρρωση, να έχει αποφύγει την καθιστική ζωή καθώς και το κάπνισμα και το αλκοόλ.
Κατά τον προεγχειρητικό έλεγχο, και αναλόγως του ιδιαίτερου περιστατικού, διενεργούνται οι απαραίτητες εξετάσεις:
- Αιματολογικές
- Ομάδας Αίματος (για μεγάλα χειρουργεία)
- Ηλεκτροκαρδιογράφημα
- Ακτινογραφία Θώρακος
- Καρδιολογική εκτίμηση
- Αναισθησιολογική Εκτίμηση
Χειρουργική φάση
Το στάδιο κατά το οποίο οι χειρουργικοί και αναισθητικοί χειρισμοί μειώνουν την απόκριση του χειρουργικού στρες έτσι ώστε να υπάρχει ελάχιστη διαταραχή της φυσιολογίας του οργανισμού του ασθενούς.
Την ημέρα του χειρουργείου ο ασθενής μπορεί να καταναλώσει διαυγή υγρά, όπως νερό, τσάι, καφέ χωρίς γάλα, μέχρι και δύο ώρες πριν από το χειρουργείο. Για πιο δύσκολα και πολύωρα χειρουργεία δύναται η λήψη ροφήματος υδατανθράκων. Επίσης, ανάλογα με το είδος της επέμβασης, η χρήση της επισκληρίδιου μπορεί να συμβάλει στον έλεγχο του πόνου.
Μετεγχειρητική φάση
Σε αυτή τη φάση, υπάρχει μιαπολυεπίπεδη προσέγγιση στην αποκατάσταση του ασθενούς. Η βέλτιστη αναλγησία, η μείωση της μετεγχειρητικής ναυτίας και εμέτου και η πρώιμη κινητοποίηση είναι ορισμένοι από τους σημαντικούς στόχους του προγράμματος ενώ συμβάλλουν στην ταχύτερη ανάρρωση.
Η Fast-Track χειρουργική στοχεύει στην τροποποίηση της παραδοσιακής χειρουργικής προσέγγισης, δηλαδή των πρακτικών που χρησιμοποιούνται συχνότερα στα χειρουργικά τμήματα, στις τρεις προαναφερθείσες περιεγχειρητικές φάσεις. Στη βάση του προγράμματος, θεμελιώδης είναι:
- H«προεγχειρητική συμβουλευτική» η οποία πρέπει να παρέχει στον ασθενή όλες τις πληροφορίες σχετικά με τη θεραπευτική διαδικασία που τον περιμένει.
- H κατάργηση της προετοιμασίας του εντέρου και της προεγχειρητικής νηστείας.
- H χρήση της προεγχειρητικής διατροφικής εφαρμογής
- Mια ορθολογική αντιβιοτική-προφύλαξη
- H μείωση των διεγχειρητικώνενδοφλέβιων υγρών
- H «χρήση τεχνικών για διεγχειρητική «αναλγησία»
- H ελάχιστα επεμβατική χειρουργική τεχνική
- H αποχή από τη συνήθη χρήση ρινογαστρικού σωλήνα και κοιλιακής παροχέτευσης.
Στη μετεγχειρητική περίοδο απαιτείται ο ασθενής να συμμετέχει ενεργά στη διαδικασία ανάρρωσηςμε έγκαιρη κινητοποίηση και επανασίτιση
Κατά συνέπεια, η σύνθεση της διεπιστημονικής ομάδας μιας διαδικασίας fasttrack περιλαμβάνει:
- Χειρουργό
- Αναισθησιολόγο
- Νοσηλευτικό προσωπικό (συμπεριλαμβανομένων ειδικών στη διατροφή)
- Φυσικοθεραπευτή
- Διατροφολόγο
- Κοινωνικό Λειτουργό
- Εκπαιδευτή Ασθενών
Αυτή η ομάδα είναι υπεύθυνη για την επανεξέταση και την υιοθέτηση των βέλτιστων πρακτικών που βασίζονται σε ένα πρωτόκολλο. Η ευελιξία και η εξατομίκευση είναι χαρακτηριστικά στη διαμόρφωση του πρωτοκόλλου.Δεν υπάρχει «ένα μέγεθος για όλους».
Σε σύγκριση με την «παραδοσιακή» περιεγχειρητική διαχείριση, η διαδικασίατης ταχείας χειρουργικής αναρρωσης αποτελεί μεγαλύτερη δέσμευση στη φροντίδα. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία δεν μπορεί μόνο να βελτιώσει τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης, αλλά μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να αντιληφθεί καλύτερα την ασθένειά του και να συμμετάσχει ενεργά στο στάδιο της ανάρρωσης αντιπροσωπεύοντας ένα μεγάλο ερέθισμα για τους ειδικούς που εμπλέκονται στη διαδικασία.
